Khai thác từ người nhà bệnh nhân được biết, khoảng 4 ngày trước khi nhập viện, bệnh nhân nấu sốt vang thịt bò với bột sốt vang mua từ chợ Yên Phụ. Sau nấu, nồi sốt vang có màu đỏ đậm rất bắt mắt, tuy nhiên khi ăn có vị đắng, nhưng 3 người trong gia đình vẫn ăn.

Sau ăn khoảng một ngày, 2 người có biểu hiện mệt, sốt nhẹ, buồn nôn, nước tiểu đỏ sau đó chuyển sang màu đen, hoa mắt chóng mặt, da và mắt vàng, một trường hợp được chuyển đến BV Xanh Pôn rồi chuyển sang Trung tâm chống độc.

Tại Trung tâm chống độc, bệnh nhân được làm các xét nghiệm cho thấy có tổn thương gan, thiếu máu cấp với số lượng hồng cầu và huyết sắc tố đều giảm nặng.

Các bác sĩ xác định trường hợp bệnh nhân ngộ độc, nghĩ nhiều đến ngộ độc màu thực phẩm công nghiệp và yêu cầu gia đình mang gói bột sốt vang đến kiểm tra.

Mẫu bột sốt vang gia đình mua ở chợ Yên Phụ có màu đỏ cam rực rỡ. Các bác sĩ đã gửi mẫu bột màu này đến Viện Kiểm nghiệm an toàn thực phẩm quốc gia xét nghiệm. Kết quả cho thấy có Acid Orange 7 – là một sắc tố tổng hợp thường được dùng trong sản phẩm nhuộm tóc- với hàm lượng 20%.

Hóa chất Acid Orange 7 được dùng làm chất màu công nghiệp và phụ gia thực phẩm. Với liều cao, trên động vật có thể gây tan máu và methemoglobin. Trên y văn chưa thấy có thông tin gây ngộ độc trên người. Trong mỹ phẩm và các sản phẩm chăm sóc cá nhân, Acid Orange 7 được sử dụng trong công thức của các sản phẩm nhuộm tóc.

Acid Orange 7 là một sắc tố tổng hợp, đôi khi được gọi chung chung là màu monoazo. Acid Orange 7 giúp tạo màu cho tóc. Màu chính xác thu được sẽ phụ thuộc vào các thành phần khác được sử dụng trong chế phẩm và màu ban đầu của tóc.

Công thức nhuộm tóc thuộc ba loại: màu tóc tạm thời, bán vĩnh viễn và vĩnh viễn. Các công thức nhuộm tóc vĩnh viễn thường được gọi là thuốc nhuộm tóc oxy hóa. Loại này thường được bán trên thị trường dưới dạng các sản phẩm hai thành phần. Một thành phần có chứa các hợp chất (tiền chất) để trở thành chất màu và thành phần còn lại là dung dịch hydro peroxide.

Hai thành phần này sẽ được trộn ngay trước khi sử dụng. Tiền chất và peroxide khuếch tán vào thân tóc, nơi diễn ra quá trình tạo màu sau khi các thành phần kết hợp để tạo ra hỗn hợp tạo màu. Các tiền chất bị oxy hóa bởi hydro peroxide để tạo thành chất màu dạng phân tử. Những phân tử này quá lớn để thoát khỏi cấu trúc của tóc. Hydrogen peroxide trong sản phẩm nhuộm tóc oxy hóa cũng đóng vai trò là chất tẩy trắng cho sắc tố tự nhiên của tóc. Màu sắc được hình thành phụ thuộc vào tiền chất và thuốc nhuộm trực tiếp có trong dung dịch nhuộm, pH của dung dịch nhuộm và thời gian tiếp xúc của dung dịch nhuộm với tóc.

Theo tiêu chuẩn của ASEAN năm 2012 về hàm lượng phụ gia trong các chế phẩm bổ sung dinh dưỡng, hàm lượng Orange 7 được phép sử dụng, với liều tối đa cho phép là 300mg/kg (0,03%). Điều này có thể hiểu, sử dụng dưới ngưỡng là an toàn.

Theo TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm chống độc (Bệnh viện Bạch Mai), việc sử dụng chất tạo màu thực phẩm, giúp món ăn bắt mắt rất được nhiều bà nội trợ ưa thích bởi nó tăng thêm hương vị, màu sắc cho món ăn. Các chất phụ gia được sử dụng trong thực phẩm đều phải được nghiên cứu sâu, rộng và chứng minh về tính an toàn.

Cục An toàn thực phẩm cho biết, Việt Nam cho phép sử dụng 400 loại phụ gia thực phẩm. Các phụ gia được phép sử dụng đều tuân theo tiêu chuẩn của Ủy ban Tiêu chuẩn Thực phẩm Codex Quốc tế.

Khi sử dụng các phụ gia được phép sử dụng, trong giới hạn hàm lượng an toàn thì món ăn không gây hại cho sức khỏe. Tuy nhiên, nếu lạm dụng những phẩm màu không nằm trong danh mục cho phép để chế biến thực phẩm sẽ tiềm tàng những nguy hiểm không ngờ, thậm chí gây ngộ độc cấp tính do dùng quá liều cho phép như trường hợp trên.

Để sử dụng phụ gia thực phẩm an toàn, việc chế biến thực phẩm phải tuân thủ các nguyên tắc, sử dụng đúng loại phụ gia thực phẩm trong danh mục, đúng đối tượng, đúng hàm lượng theo quy định của Bộ Y tế. Các phụ gia thực phẩm phải đảm bảo có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, còn thời hạn sử dụng và phải đáp ứng yêu cầu về an toàn theo quy chuẩn và tiêu chuẩn Việt Nam tương ứng.

An Dương (T/h)