Ðiên điển thường mọc nhiều ở các bờ mương, mé sông, quanh những cánh đồng, cây trưởng thành có thể cao chừng 4-5 m, tán rộng tầm 2-3 m. Là loại cây dễ trồng, không tốn công chăm sóc, cũng không cần phân thuốc gì, chính vì thế bông điên điển là loại rau sạch, được nhiều người ưa chuộng. Ðến mùa, khi nước dâng cao, gió se se lạnh thì cây điên điển bắt đầu vươn mình, ban tặng cho người dân Cà Mau những chùm bông rực rỡ, cũng lạ là loại bông này không ai gọi bằng hoa bao giờ.

Khi mới nở bông có màu vàng nhạt, càng già bông sẽ vàng sậm hơn và toả hương thơm nhẹ. Sắc màu vàng đặc trưng không lẫn vào đâu được và vẻ đẹp mộc mạc hiếm có nên loài hoa này làm xao xuyến chị em.

Hễ tới mùa điên điển nở là chị em trong xóm tranh thủ đi hái bông về cải thiện bữa ăn hằng ngày, vừa xắn quần lội, hay trên chiếc xuồng nhỏ theo cơn gió xoay vần, vừa hái vừa ngân nga giai điệu bài bông điên điển cho đỡ buồn và quên đi thời gian. Màu vàng bông điên điển như hoa mai ngày Tết đã làm say đắm biết bao người dân sông nước, bù lại cảnh đìu hiu vốn có của nó hằng ngày.

Mỗi khi tới mùa bông điên điển, chị Nguyễn Thị Gương tranh thủ hái bông về làm nhiều món ăn.

Theo lời chị Nguyễn Thị Gương, Ấp 7, xã Khánh Bình Ðông, huyện Trần Văn Thời, tới mùa bông là chị tranh thủ hái về làm món ăn cho gia đình. Hái bông điên điển không vất vả nhưng tốn rất nhiều thời gian, khi hái nên chọn bông chưa bung nở và hái vào buổi chiều thì bông sẽ ngọt và ngon hơn.

Không nhiều như vùng Ðồng Tháp, An Giang hay Cần Thơ, ở Cà Mau điên điển mọc dại nên rất quý, tới mùa chỉ hái vào ăn chứ ít khi bán, vừa để đãi khách, vừa cảm nhận hương vị ngọt ngào của loài hoa một năm mới nở một lần nơi cuối trời Tổ quốc. Nói thì nói vậy chứ nếu mang ra chợ bán sẽ được khách “lụm” không kịp trở tay! Bởi đây là loại bông hiếm, đặc trưng của đồng bằng sông Cửu Long nói chung và của Cà Mau nói riêng. Các món ăn từ bông điên điển không quá cầu kỳ, phức tạp nhưng mang lại hương vị đặc trưng không món nào có được.

Trong tất cả các món ăn từ bông điên điển thì món tép đồng xào là dễ ăn và dễ chế biến nhất. Vừa ngọt từ tép vừa thơm từ bông, làm cho người xa quê nhớ nhung hoài niệm.

Chỉ với một loại bông mà có thể làm ra vô vàn món ngon độc đáo khác nhau, góp mặt vào những món ăn đậm đà hương sắc, bảo sao người miền Tây hay mang ra đãi khách là thế, vừa quảng cáo, vừa gây ấn tượng cho khách phương xa. Chị Ðào Mỹ Thoa, ấp Tân Thành, xã Lợi An, huyện Trần Văn Thời, tâm tình: “Về làm dâu 7 năm nay, cứ tới mùa là hái bông điên điển về làm nhiều món cho cha mẹ chồng ăn. Chỉ loại bông mộc mạc, đậm chất quê mà làm ra nhiều món ngon khó cưỡng, như bông điên điển xào tép đồng, bông điên điển làm nhân bánh xèo, nấu canh chua, nhúng lẩu mắm, làm gỏi hay làm dưa… món nào cũng gây nghiện, chung quy lại món nào cũng ngon theo cách riêng của nó”.

Bông điên điển là loại bông mộc mạc, đơn sơ của người dân miền Tây, tuy là loại cây mỏng manh mọc dại ven bờ  đê, hay lên tự nhiên theo các cánh đồng quê bao đời nay, nhưng đã bám rễ, ăn sâu vào ký ức người dân, làm cho những kẻ tha hương nhớ nhung hoài niệm./.

Theo VŨ LINH (Báo Cà Mau)