Đầu mùa nước nổi được xem là thời điểm cá linh ngon nhất bởi cá chưa quá lớn nên xương mềm, bụng có mỡ, ăn rất béo. Những ngày này ra chợ dễ thấy có nhiều người bán cá linh non. Ghé một chỗ bán cá linh ở Trung tâm Thương mại Rạch Giá (Kiên Giang), đang đợi mua cá, nhiều phụ nữ nói với nhau: “Hồi xưa cá linh rẻ lắm nên người ta hay nói món ngon của nhà nghèo. Giờ thì lâu lâu mới dám mua ăn vì cá này mỗi ký cả bạc trăm”. Câu nói đùa nhưng thật bởi thời điểm này cá linh giá cao hơn thịt heo. 

Đến miền Tây thời điểm mùa nước nổi, thực khách có thể thưởng thức, cảm nhận hương vị tinh túy từ cá linh non mang đậm chất hương đồng cỏ nội. Cá linh non hầu như ăn được nguyên con, thịt mềm, ngọt. Khi sơ chế cá không cần đánh vảy, chỉ cần cắt ngang rốn cá một đoạn nhỏ rồi nặn hết ruột bên trong ra, sau đó rửa sạch và đem chế biến. Cá linh non chế biến được nhiều món ăn ngon như cá linh nấu canh chua, chiên bột, kho me, nấu lẩu mắm, kho khô… 

Nguyên liệu nấu canh chua cá linh non ngó sen.

Món ăn thường thấy trong bữa cơm gia đình ở miền Tây mùa nước nổi là canh chua cá linh. Sự hấp dẫn của món ăn này là khi kết hợp cá linh non nấu cùng ngó sen, bông súng hoặc bông điên điển. Món này dễ làm, chỉ cần một mớ cá linh tươi, làm sạch, để ráo; nấu nồi nước sôi dầm ít trái bần lấy nước, bỏ ngó sen vào nêm nếm, sau đó cho cá vào nồi chờ chín rồi tắt bếp. Chuẩn bị thêm chén chấm nước mắm ớt, sau đó để tô canh chua nóng hổi bên cạnh. Gắp đũa cá linh kèm ít ngó sen chấm nước mắm ớt, vị ngọt của cá, vị chua của bần, hòa chút cay nồng của ớt, dậy mùi thơm một số loại rau mùi…, ngon khó tả. Canh chua ăn kèm với món kho hoặc tôm ram rất bắt cơm.

Mùa nước nổi cũng là mùa me non bắt đầu phát triển. Những trái me cỡ ngón tay, có vị chua vừa phải là gia vị số một cho nhiều món ngon của người miền Tây, trong đó có món cá linh non kho me. Để có món cá linh kho me đúng vị, trước tiên bắc chảo lên bếp, phi tỏi thật thơm, cho gia vị và một ít nước vào. Khi nước sôi, thả cá linh đã làm sạch vào, thêm ít nước màu cho món ăn thêm bắt mắt. Cuối cùng bỏ me trái đã rửa sạch vào, đậy nắp cho sôi, sau đó thêm ít hành lá, ớt và dọn ra bàn thưởng thức. Cá linh kho me ăn cùng rau sống, bông súng sẽ ngon hơn. Vị chua của me tan vào vị mặn, ngọt, cay cay của cá kho tạo thành hương vị đậm đà khó quên.

Món cá linh non kho me hấp dẫn.

Ngoài nấu canh chua, cá linh non thường được nhiều người đem chiên giòn hoặc lăn bột chiên giòn. Cách chế biến món cá linh chiên giòn rất đơn giản, nhanh chóng, chỉ cần làm sạch cá, ướp một ít muối rồi bắc chảo dầu nhiều cho nóng, sau đó đổ cá vào chiên.

Cá linh lăn bột thì chế biến cầu kỳ hơn. Trước tiên cần pha bột, lấy bột mì hoặc bột gói pha cùng nước ấm với liều lượng vừa đủ. Nếu muốn món ăn béo hơn có thể cho thêm một trứng gà rồi khuấy đều. Bột pha xong, cho cá đã làm sạch vào rồi nêm ít gia vị, trộn đều và đừng quên cho thêm ít hành lá, tiêu xay để điểm thêm hương sắc cho món ăn.

Tiếp theo, bắc chảo dầu thật nóng, từ từ đổ bột thành từng miếng; chiên vàng hai mặt rồi đem ra dĩa cho ráo dầu. Chỉ cần thêm dĩa rau sống hoặc rau rừng càng tốt, chén mắm ớt chua ngọt là có thể thưởng thức. Cá linh chiên bột có vị beo béo, giòn giòn hòa với vị thơm của các loại rau, ăn rất ngon.

Không cầu kỳ, những món ngon từ cá linh cũng thường được người dân miền Tây dùng đãi khách phương xa, xem như món đặc sản, dung hòa chân tình của miền quê. Một lần thưởng thức, thực khách nhớ mãi về những món ăn mang đậm chất hương đồng cỏ nội.

Bài và ảnh: THỦY TIÊN