Sầu riêng, loại trái cây nhiệt đới thơm ngon từ Ðông Nam Á, đang ngày càng được ưa chuộng tại Trung Quốc. Trong quý I năm nay, lượng sầu riêng nhập khẩu ở nước này tăng hơn 150%. “Vua” của các loại trái cây này hiện đang trở thành biểu tượng của sự thịnh vượng, giàu có ở đất nước tỉ dân và được làm quà tặng dành cho các cặp đôi mới cưới hoặc mới đính hôn cũng như cho các bà mẹ chồng tương lai.

Sầu riêng được bày bán tại một siêu thị ở Trung Quốc. Ảnh: SCMP

Ở quê của Ma Qian, một huyện nông thôn thuộc tỉnh Hà Nam, người ta thường gửi 4-6 món quà cho bạn bè và người thân trong dịp lễ đính hôn hoặc kết hôn, gồm nho, xúc xích, sữa hay nấm khô. Nhưng giờ đây, sầu riêng đang ngày càng được ưa chuộng và nhanh chóng trở thành lựa chọn để làm quà tặng. “Em họ tôi vừa đính hôn vào tháng trước và mẹ chồng bảo tôi thay nho bằng sầu riêng, bởi bà nghĩ rằng món quà này sẽ trang nhã và hợp thời hơn. Bà và nhiều người dân địa phương lần đầu ăn sầu riêng trong năm nay và đã nhanh chóng mê hương vị này. Người xưa tin rằng sầu riêng rất bổ dưỡng, ăn một quả bằng ăn 3 con gà” – Ma cho biết.

Tương tự, Zhang Liang, tài xế xe tải ở thành phố Kinh Châu (Hồ Bắc), đã gửi một quả sầu riêng hơn 300 nhân dân tệ (tương đương 42USD) cho vợ làm quà sinh nhật. Zhang nói rằng thông thường, những người độc thân ở địa phương đến nhà bạn gái chơi mang theo nho, đào hay rượu vang nhưng giờ họ cần một hộp sầu riêng, thứ khiến các bà mẹ vợ tương lai cảm thấy thích thú.

Từ lâu, cái gọi là “tự do cherry” trở thành cụm từ phổ biến ở Trung Quốc và được xem như là biểu tượng của sự giàu có và thịnh vượng. Song, giờ là “thời” của “tự do sầu riêng”. Ma Qian cho hay, sầu riêng hiện được giới trẻ ở tỉnh lẻ yêu thích. Các quán cafe đều có bánh crepe sầu riêng, latte dừa kèm múi sầu riêng. Theo chị Ma, sầu riêng ở Trung Quốc thường có giá khoảng 40 nhân dân tệ/kg và đôi khi lên 60 nhân dân tệ/kg. Mọi người thường chọn quả ngon với phần cuống dày, tròn, gai ngắn và thường không quan tâm đến xuất xứ của sầu riêng.

Nhờ Hiệp định Ðối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) – hiệp định thương mại tự do với sự tham gia của 10 thành viên ASEAN, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, New Zealand và Úc, nhập khẩu sầu riêng và các loại trái cây nhiệt đới khác tại Trung Quốc tăng vọt. Theo Báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng của Hong Kong, nguồn cung sầu riêng chính cho Trung Quốc là Thái Lan, Malaysia, Việt Nam và Philippines. Hiện các nhà đầu tư Trung Quốc đang đổ xô vào thị trường này, từ ký hợp đồng với các vườn cây ăn trái ở Việt Nam, Thái Lan đến xây dựng các dịch vụ logistics bảo quản lạnh và bán trên các nền tảng thương mại điện tử.

Bất chấp các biện pháp kiểm soát nhập khẩu nghiêm ngặt nhằm ngăn chặn sự lây lan của đại dịch COVID-19, Trung Quốc hồi năm 2022 nhập khẩu sầu riêng tươi nhiều gấp 4 lần so với năm 2017 với tổng trị giá hơn 4 tỉ USD. Theo dữ liệu của Hải quan Trung Quốc, nhập khẩu sầu riêng của nước này trong quý I-2023 tăng hơn 150%, với mức giá trung bình khoảng 38 nhân dân tệ/kg. Ðáng chú ý, doanh số bán sầu riêng trên nền tảng mua sắm Meituan từ đầu tháng 4 đến giữa tháng 5 tăng tới 711% so với cùng kỳ năm ngoái.

Như thường lệ, mùa cao điểm xuất khẩu sầu riêng từ các nước Ðông Nam Á sang Trung Quốc bắt đầu vào tháng 5 và 6. Do đó, giá bán lẻ sầu riêng tại quốc gia Ðông Á này đã giảm đáng kể và hợp túi tiền hơn đối với nhiều khách hàng. Tại các chợ đầu mối trên khắp Trung Quốc, giá sầu riêng trung bình dao động từ 36-52 nhân dân tệ/kg, tùy thuộc vào đặc điểm và chủng loại. Bob Wang, nhà sáng lập công ty nhập khẩu TWT Supply Chain, cho biết việc nhập khẩu sầu riêng dễ dàng hơn đã mang “vua” của các loại quả này đến tất cả các vùng của Trung Quốc chỉ trong 3 ngày, giúp thị trường sôi nổi hơn.

Trước cơn sốt sầu riêng, Trung Quốc cũng đang cố gắng tự trồng loại quả này ở tỉnh Hải Nam nhưng mức giá vẫn còn quá cao đối với một số người tiêu dùng.