Đầu ra xuất khẩu trái sầu riêng tiếp tục có nhiều thuận lợi khi gần đây Nghị định thư về xuất khẩu sầu riêng đông lạnh được ký kết giữa Việt Nam và Trung Quốc. Từ năm 2022, sầu riêng tươi nguyên trái của nước ta đã được xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc theo Nghị định thư được ký vào tháng 7-2022. Thị trường tiêu thụ được rộng mở giúp mang về nguồn ngoại tệ rất lớn và tạo điều kiện cho nông dân nước ta bán sầu riêng được giá, nâng cao thu nhập cho bà con trồng sầu riêng.

Giá sầu riêng ở mức cao

Giá nhiều loại sầu riêng tại vùng ĐBSCL đã tăng hơn gấp đôi so với thời điểm thuận mùa cách nay khoảng 4-5 tháng. Giá tăng do nguồn cung giảm, trong khi nhu cầu phục vụ xuất khẩu đang ở mức cao. Thời điểm này, các vườn sầu riêng đang có trái thu hoạch chủ yếu được nông dân xử lý ra trái nghịch mùa, trong đó tập trung tại một số tỉnh như Tiền Giang, Bến Tre, Vĩnh Long… Giá sầu riêng Ri6 loại 1 được nông dân tại nhiều nơi bán cho thương lái và các vựa thu mua ở mức 123.000-135.000 đồng/kg, trong khi vào thời điểm tháng 5-2024 giá ở mức trên dưới 60.000 đồng/kg. Giá sầu riêng Mỏn Thon loại 1 ở mức 125.000-150.000 đồng/kg, trong khi  những tháng trước ở mức 75.000-80.000 đồng/kg. Sầu riêng  đang có đầu ra thuận lợi nhờ được nhiều tiểu thương và doanh nghiệp đẩy mạnh thu mua để phục vụ xuất khẩu, nhất là xuất sang thị trường Trung Quốc. Dự báo giá sầu riêng nhiều khả năng còn tiếp tục tăng.

Thu mua sầu riêng Ri6 tại một vựa trái cây ở huyện Phong Điền, TP Cần Thơ.

Từ tháng 9-2022, Việt Nam đã xuất khẩu sầu riêng trái tươi chính ngạch sang thị trường Trung Quốc theo Nghị thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với quả sầu riêng xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc giữa Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Việt Nam và Tổng cục Hải quan Trung Quốc vào ngày 11-7-2022. Trong hơn 2 năm qua, nhờ đẩy mạnh xuất khẩu sang Trung Quốc, đầu ra trái sầu riêng có nhiều thuận lợi và giá luôn duy trì ở mức khá cao kể cả thời điểm thuận mùa. Riêng các tháng nghịch mùa, giá sầu riêng có thể tăng cao gấp 2-3 lần so với sầu riêng thuận mùa. Cụ thể, vào thời điểm nghịch mùa hồi đầu năm nay, sầu riêng Mỏn Thon được nông dân tại nhiều nơi bán cho thương lái và các vựa thu mua với giá 210.000-215.000 đồng/kg đối với hàng loại 1, hàng loại 2 có giá 190.000-195.000 đồng/kg, loại 3 ở mức 100.000 đồng/kg. Còn sầu riêng Ri6 loại 1 có giá 140.000-145.000 đồng/kg, loại 2 giá 125.000-130.000 đồng/kg, loại 3 ở mức 70.000 đồng/kg. Trung Quốc là thị trường đông dân có nhu cầu tiêu thụ sầu riêng rất lớn, do vậy trái sầu riêng nước ta còn nhiều tiềm năng và cơ hội để xuất khẩu sang thị trường này.

Rộng cửa xuất khẩu

Năm 2023, nước ta đã xuất khẩu khoảng 500.000 tấn sầu riêng tươi, đạt kim ngạch 2,3 tỉ USD, trong đó 90% xuất khẩu sang Trung Quốc. Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, 9 tháng đầu năm 2024, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng của nước ta ước đạt 2,5 tỉ USD, trong đó xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc ước khoảng 2,3 tỉ USD. Dự kiến đến hết tháng 10, xuất khẩu sầu riêng sẽ mang về kim ngạch trên 3 tỉ USD và kim ngạch xuất khẩu cả năm nay kỳ vọng đạt con số 3,2 tỉ USD. Hiện sầu riêng của nước ta không chỉ được xuất khẩu trái tươi sang Trung Quốc mà còn có thể đông lạnh để xuất khẩu. Ngày 19-8-2024, Nghị định thư về kiểm tra, kiểm định thực vật và an toàn thực phẩm đối với sầu riêng đông lạnh xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc đã được Bộ NN&PTNT Việt Nam ký kết với Tổng cục Hải quan Trung Quốc, mở thêm cơ hội đẩy mạnh xuất khẩu cho trái sầu riêng Việt Nam.

Việc sầu riêng đông lạnh được phép xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc được đánh giá giúp mang lại nhiều thuận lợi cho cả nông dân và doanh nghiệp. Bởi trái sầu riêng tươi chỉ có khoảng 30% là cơm, khi chở nguyên trái đi xuất khẩu phải tốn nhiều chi phí so với tách cơm đông lạnh đưa đi xuất khẩu. Sầu riêng đông lạnh có thời gian bảo quản dài, có thể sử dụng ngay hoặc dùng làm nguyên liệu cho sản phẩm khác. Các đơn vị, doanh nghiệp có thể chủ động thu mua, phân loại và cấp đông sầu riêng trong những thời điểm rộ mùa thu hoạch, từ đó cũng góp phần tích cực vào việc ổn định và nâng cao giá bán sầu riêng. Tuy nhiên, để có thể đẩy mạnh xuất khẩu sầu riêng đông lạnh vào thị trường Trung Quốc, các đơn vị, doanh nghiệp và người trồng sầu riêng ở nước ta cần phải nắm rõ các quy định và yêu cầu về tiêu chuẩn chất lượng của sản phẩm. Trung Quốc đã đặt ra yêu cầu sầu riêng đông lạnh phải được cấp đông ở nhiệt độ -35 độ C, trong thời gian tối đa 1 giờ và sau đó phải được bảo quản lạnh trong suốt quá trình lưu kho, vận chuyển, xuất khẩu ở nhiệt độ -18 độ C. Đây là những điều kiện kỹ thuật mà các đơn vị, doanh nghiệp ở nước ta hoàn toàn có thể làm được và sớm đẩy mạnh xuất khẩu được sầu riêng đông lạnh nếu có sự quan tâm đầu tư kịp thời cho các hoạt động chế biến, bảo quản sản phẩm.

Theo ông Nguyễn Quang Hiếu, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật thuộc Bộ NN&PTNT, các mặt hàng quả tươi bao giờ cũng có sản phẩm không đủ tiêu chuẩn để xuất khẩu tươi. Chúng ta phải chuyển sang bóc múi hoặc cấp đông để xuất khẩu đông lạnh hoặc các dạng chế biến khác. Việc ký Nghị định thư xuất khẩu sầu riêng đông lạnh chính là sự bổ sung kịp thời, ngay lập tức để hỗ trợ cho ngành xuất khẩu, đặc biệt là xuất khẩu sầu riêng. Nếu như kịp thời hoàn thành sớm việc đăng ký để xuất khẩu sớm, thì sầu riêng đông lạnh sẽ đóng góp khá quan trọng cho toàn ngành. Dự báo thị trường sầu riêng Trung Quốc từ nay đến năm 2030 có thể mở rộng và đạt quy mô 10 tỉ USD. Đây là cơ hội rất lớn cho ngành sầu riêng Việt Nam khi chúng ta nắm giữ lợi thế về vị trí địa lý cũng như chi phí logistics. Do chúng ta nằm rất gần với Trung Quốc, tận dụng các đường biên giới, sầu riêng đông lạnh sẽ là sản phẩm phụ trợ rất quan trọng cho ngành.

Cục Bảo vệ thực vật cùng các cơ quan chuyên môn thuộc Bộ NN&PTNT và các địa phương đã và đang tích cực tăng cường công tác thông tin, tập huấn cho nông dân, doanh nghiệp về các quy định của các nước đối với các sản phẩm trái cây nhập khẩu, trong đó có sầu riêng tươi và sầu riêng đông lạnh xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.

Bài, ảnh: KHÁNH TRUNG