Chưa có nguồn nước ngọt bổ sung, hiện nước ngọt phục vụ sản xuất, sinh hoạt của người dân trên địa bàn tỉnh chủ yếu dùng nguồn dự trữ trong các dụng cụ như bồn, lu, kiệu… từ mùa mưa, hoặc nước ngầm. Do đó, mỗi khi xảy ra tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn ở mức độ gay gắt, kéo dài như hiện nay thì thiếu nước phục vụ sinh hoạt luôn là vấn đề khiến hàng ngàn hộ dân và chính quyền các cấp đau đầu.

Theo báo cáo của các địa phương và qua khảo sát thực tế, tình hình hạn hán, xâm nhập mặn trên địa bàn tỉnh làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất và đời sống của người dân, trong đó có vấn đề thiếu nước sinh hoạt.

Ðến thời điểm hiện nay, toàn tỉnh có hơn 3.742 hộ gia đình bị thiếu và không chủ động được nguồn nước sinh hoạt. Cụ thể, có hơn 1.344 hộ thiếu nước sống ở khu vực thưa thớt, phân tán; khoảng 977 hộ dù sống gần công trình cấp nước tập trung nhưng chưa tiếp cận được nước nối mạng; tại những khu vực có hệ thống nước nối mạng nhưng vẫn còn 1.593 hộ thiếu nước do các công trình cấp nước bị xuống cấp, không cung cấp đủ nước sinh hoạt; còn khoảng 849 hộ sinh sống tập trung, nhưng chưa có công trình cấp nước.

Nhiều tuyến kênh vùng ngọt hoá xã Tân Thành (TP Cà Mau) đã trở nên khô cạn khiến hoạt động sản xuất của người dân gặp khó khăn, nhất là bà con nuôi cá chình, cá bống tượng

Thiếu nước sinh hoạt, hiện nay một số nơi, người dân phải chấp nhận mua nước từ các tàu, ghe, xe với giá cao (khoảng 40-50 ngàn đồng/khối) để phục vụ chuyện ăn uống hằng ngày, tức thêm gánh nặng kinh tế trong khi nhiều hoạt động sản xuất thì khó khăn cũng do thiếu nước.

Tại xã Trần Hợi, thuộc vùng ngọt hoá của huyện Trần Văn Thời, ngoài cây lúa thì hoa màu là nguồn thu nhập đáng kể cải thiện đời sống người dân địa phương. Thế nhưng hiện nay, việc sản xuất của nhiều hộ dân nơi đây phải tạm gián đoạn do không còn nguồn nước tưới.

Ông Phạm Văn The, ấp Bình Minh 2, xã Trần Hợi, chia sẻ: “Tôi đã sống nơi đây gần 70 năm, nhưng nay mới thấy cảnh sụt lún như thế này. Thu hoạch lúa vừa thất, vừa không bán được cho thương lái, chỉ có thể bán cho con cháu và bà con lòng vòng, do không có đường vận chuyển. Hiện không còn nước, nên chỉ có thể “nằm chờ” mưa xuống mới có thể tính đến chuyện tổ chức sản xuất thêm hoa màu”.

Chung cảnh ngộ, gia đình ông Nguyễn Trung Hậu, cùng ấp Bình Minh 2, cũng đang phải chờ mùa mưa. Ông Hậu tâm sự, mặc dù ngay đầu vụ gia đình đã chủ động thực hiện theo khuyến cáo của chính quyền địa phương, sản xuất tiết kiệm nước hết mức có thể, nhưng thời tiết năm nay phức tạp, nhất là mực nước xuống quá nhanh, ngoài việc làm hư hỏng nhiều tuyến đường, ảnh hưởng đến việc vận chuyển lúa và nhiều loại nông sản khác, thì cả đời sống của người dân nơi đây cũng đang ngày một khó hơn do không thể sản xuất được gì nhiều vì thiếu nước.

Tình trạng thiếu nước sinh hoạt và sản xuất không chỉ xảy ra ở những nơi dân cư thưa thớt vùng nông thôn, mà ngay tại TP Cà Mau, qua thống kê, rà soát hiện cũng đang có khoảng 226 hộ thiếu nước ngọt phục vụ sinh hoạt. Ngoài ra, nhiều vùng ngọt hoá của thành phố, nhất là khu vực nuôi cá chình, cá bống tượng ở xã Tân Thành, người dân đang đứng ngồi không yên khi nhiều tuyến kênh đã trở nên khô cạn, nước trong ao xuống nhanh.

Nhìn nước dưới các tuyến kênh khô cạn, anh Nguyễn Văn Toản, Ấp 3, xã Tân Thành, không khỏi lo lắng cho gần 10 ao cá chình, cá bống tượng của gia đình. Anh cho hay, gần 1 tháng qua, lượng mồi cho cá ăn đã phải giảm đi một nửa và cả số ngày cho ăn trong tháng cũng phải giảm, chỉ dám cho ăn cầm chừng vì sợ dơ nước ao, không có nước để thay. Nếu nắng hạn tiếp tục kéo dài thì không lâu nữa chắc phải ngưng cho cá ăn luôn. Ngoài ra, đối với việc canh tác hoa màu trên bờ liếp, gia đình anh cũng phải chọn trồng những loại ít tốn nước nhất.

Người nuôi cá chình xã Tân Thành hiện nay phải giảm lượng thức ăn, cả số lần cho ăn so với trước, vì lo lắng nước bị ô nhiễm không có nước thay

Ðể bảo đảm nguồn nước phục vụ sinh hoạt cho người dân, đồng thời tiếp tục chủ động phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, ngày 20/2, Chủ tịch UBND tỉnh đã có công văn chỉ đạo khẩn trương thực hiện các giải pháp đảm bảo nguồn nước phục vụ sinh hoạt. Theo đó, thủ trưởng các sở, ban, ngành, đoàn thể cấp tỉnh, Chủ tịch UBND các huyện, TP Cà Mau theo chức năng, nhiệm vụ được giao, theo dõi chặt chẽ thông tin dự báo khí tượng thuỷ văn, tình hình hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, qua đó chủ động triển khai các biện pháp ứng phó phù hợp với tình hình thực tế.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan tăng cường tuyên truyền, vận động người dân sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả; thường xuyên cập nhật, thông báo diễn biến tình hình hạn hán, thiếu nước đến các ngành, địa phương, đơn vị có liên quan và người dân; thường xuyên rà soát, thống kê, phân loại cụ thể các đối tượng khó khăn trong tiếp cận nguồn nước sinh hoạt (trong đó lưu ý các hộ gia đình chính sách, hộ đồng bào dân tộc, hộ nghèo thiếu nước sinh hoạt), qua đó triển khai các biện pháp đảm bảo cung cấp đủ nước sinh hoạt cho từng nhóm đối tượng.

Đậu bắp là loại cây trồng được người dân vùng ngọt hoá lựa chọn trong mùa khô hạn vì không cần tưới nước quá nhiều

Thiếu nước ngọt phục vụ sinh hoạt và sản xuất là câu chuyện diễn ra thường xuyên trên địa bàn tỉnh mỗi khi vào mùa khô, tình trạng này trở nên nghiêm trọng khi xảy ra hiện tượng El Nino như hiện nay. Ðể khắc phục tình trạng này, trước đó tỉnh đã xây dựng đề án bổ sung các công trình trữ nước, khai thác, sử dụng nguồn nước trong điều kiện hạn hán gia tăng do biến đổi khí hậu trên địa bàn tỉnh Cà Mau, được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 1292/QÐ-UBND ngày 21/7/2023. Ðồng thời, hiện nay tỉnh đang hoàn thiện Ðề án cấp nước sạch nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới đến năm 2030, để triển khai thực hiện trong thời gian tới./.

Theo NGUYỄN PHÚ (Báo Cà Mau)