Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh điều này khi kết luận Hội nghị trực tuyến sơ kết công tác 6 tháng đầu năm và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2024 diễn ra chiều ngày 15/7/2024.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng kết luận Hội nghị. Ảnh: MPI

5 điểm sáng trong 6 tháng đầu năm của ngành Kế hoạch, Đầu tư và Thống kê

Đến nay, đất nước ta đã đi qua hơn 2/3 chặng đường của Kế hoạch 05 năm 2021-2025 theo các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội.

Trong những năm qua và nhất là 6 tháng đầu năm 2024, mặc dù bối cảnh, tình hình thế giới và trong nước tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức lớn, nhưng cũng có những yếu tố thuận lợi, thời cơ mới, nhưng nền kinh tế đã có bước phục hồi đáng kể, tháng sau cao hơn tháng trước, Quý sau tốt hơn Quý trước; tính chung 6 tháng đạt nhiều kết quả quan trọng, cao hơn cùng kỳ trên hầu hết các lĩnh vực.

“Đặc biệt là, chúng ta đã thúc đẩy mạnh mẽ tinh thần cải cách, phát triển trong từng bộ, ngành, địa phương, tinh thần đồng hành cùng doanh nghiệp để giải quyết khó khăn, vướng mắc, chủ động kiến tạo, hình thành nền tảng quan trọng cho phát triển đất nước trong trung và dài hạn. Điều này cho chúng ta kỳ vọng nền kinh tế sẽ tiến nhanh hơn trong giai đoạn nước rút của Kế hoạch 5 năm 2021-2025, tạo đà cho 05 năm tới 2026-2030”, Bộ trưởng đặc biệt nhấn mạnh.

Đạt được các kết quả này, trước hết là nhờ sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, các cấp, ngành, địa phương, doanh nghiệp, Nhân dân cả nước; đặc biệt là sự lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, trong đó có sự đóng góp của toàn ngành Kế hoạch, Đầu tư và Thống kê nói chung và Bộ Kế hoạch và Đầu tư nói riêng.

Về kết quả nổi bật trong 6 tháng đầu năm của ngành Kế hoạch, Đầu tư và Thống kê, Bộ trưởng khái quát và nhấn mạnh 5 điểm sáng.

Thứ nhất, đã tiên phong đi đầu trong cải cách, chủ động tham mưu, cụ thể hóa tư duy mới, tầm nhìn chiến lược thành các nhiệm vụ, giải pháp có trọng tâm, trọng điểm, rõ người, rõ việc, cách thức thực hiện mới để đạt kết quả cao nhất.

Ví dụ như trong hoàn thiện thể chế, Bộ đã chủ động tham mưu Chính phủ chỉ đạo thành lập Ban chỉ đạo để rà soát các vướng mắc, điểm nghẽn ở tầm luật, xây dựng một luật sửa nhiều luật để tháo gỡ; nghiên cứu mở rộng áp dụng các cơ chế, chính sách thí điểm, đặc thù; cơ chế tháo gỡ cho các doanh nghiệp, dự án tại một số địa phương đã phát huy hiệu quả.

Bộ đã chủ động tham mưu và đang xây dựng đề xuất sửa đổi Luật Đầu tư công, Luật PPP theo hướng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa trình tự, thủ tục, tháo gỡ triệt để các khó khăn, vướng mắc.

Hay như trong đầu tư công, chúng ta đã tham mưu nhiều giải pháp quyết liệt để thúc đẩy phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công, khai thác hiệu quả hơn nguồn lực đầu tư công cho phát triển.

Lần đầu tiên tham mưu, xây dựng nguyên tắc, tiêu chí kéo dài thời gian bố trí vốn; báo cáo Chính phủ điều chỉnh giảm số vốn đến ngày 15/5 chưa phân bổ chi tiết để bổ sung cho các bộ, cơ quan, địa phương có nhu cầu; đôn đốc giải ngân vốn đầu tư công. Qua đó, góp phần siết chặt hơn nữa kỷ luật, kỷ cương trong quản lý đầu tư công, định hướng việc bố trí vốn của các bộ, ngành, địa phương để sớm hoàn thành dự án, đưa vào sử dụng.

Trong công tác kế hoạch hóa và quản lý nhà nước, chúng ta tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy quản lý theo hướng tăng cường phân cấp, phân quyền triệt để, tập trung vào nghiên cứu những vấn đề lớn, mang tầm vĩ mô, chiến lược của đất nước, nhất là các mô hình thể chế, mô hình kinh tế mới… Đây là một thay đổi hết sức quan trọng cho ngành và cho Bộ trong thời gian qua.

Thứ hai, đã tập trung theo dõi sát, nắm chắc tình hình, làm tốt công tác phân tích, dự báo, khẳng định sự phù hợp, kiên định và nhất quán với mục tiêu ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Công tác thống kê được thực hiện hiệu quả, không chỉ khắc họa đầy đủ, rõ nét, chính xác tình hình kinh tế – xã hội của cả nước, các ngành, lĩnh vực và địa phương, mà còn chủ động điều tra, khảo sát, kịp thời phản ánh khó khăn của doanh nghiệp, người dân (ví dụ: đã khảo sát khoảng 30 nghìn doanh nghiệp trong tháng 6 để lượng hóa các khó khăn, vướng mắc và tổng hợp kiến nghị, đề xuất của doanh nghiệp để báo cáo Chính phủ).

Đồng thời, chủ động, linh hoạt tham mưu, đề xuất các giải pháp chỉ đạo, điều hành để ứng phó với tình hình thế giới, trong nước, hài hòa giữa xử lý tình huống trong ngắn hạn với phát triển trong trung, dài hạn.

Ngành đã phát huy hiệu quả vai trò tham mưu cho Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các địa phương trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành. Nhiều địa phương tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng cao (trên hai con số); một số địa phương đã phục hồi nhanh trong Quý II, góp phần cải thiện tăng trưởng chung của cả nước trong 06 tháng đầu năm.

Thứ ba, thực hiện 03 đột phá chiến lược đạt nhiều kết quả rõ nét. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tạo điều kiện để các ngành, các địa phương phát huy nguồn lực, tính chủ động, linh hoạt trong triển khai thực hiện.

Trong đó, tiếp tục tập trung triển khai thí điểm một số chính sách đặc thù về đầu tư xây dựng công trình đường bộ, triển khai 03 chương trình mục tiêu quốc gia, xây dựng cơ chế, chính sách thí điểm cho một số địa phương…

Đến nay, công tác quy hoạch đã cơ bản hoàn thành. Chúng ta đã tổ chức các Hội nghị điều phối vùng, hội nghị của các địa phương để công bố quy hoạch gắn với xúc tiến đầu tư trên địa bàn. Đây là cơ hội để sắp xếp lại, tận dụng, mở rộng không gian phát triển của cả nước, các ngành, lĩnh vực, các vùng và địa phương.

Thứ tư, tiếp tục tham mưu, kiến nghị triển khai kịp thời, đồng bộ nhiều chính sách, giải pháp hỗ trợ sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp; hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi mô hình sản xuất, đổi mới công nghệ, áp dụng các mô hình kinh doanh mới…

Đẩy mạnh đối thoại kinh tế với các đối tác chiến lược toàn diện, đối tác chiến lược của Việt Nam (như Mỹ, Hàn Quốc, Trung Quốc…); thu hút các nhà đầu tư lớn trong các lĩnh vực chíp, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo…; làm việc với các hiệp hội, doanh nghiệp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Thu hút các dự án FDI lớn trong các lĩnh vực bán dẫn, điện tử, năng lượng… được đầu tư mới và mở rộng tăng vốn.

Thứ năm, tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, các ngành kinh tế mới, đào tạo nhân lực chất lượng cao cho ngành công nghiệp chíp bán dẫn… để phát huy tốt hơn cơ hội từ cạnh tranh chiến lược nước lớn, chuyển dịch dòng vốn FDI toàn cầu, các FTA đã ký kết, quan hệ đối tác chiến lược, đối tác chiến lược toàn diện, nhất là với các nền kinh tế lớn.

“Đây là những kết quả quan trọng, không chỉ giúp thúc đẩy tăng trưởng, phát triển kinh tế – xã hội 06 tháng và cả năm 2024, mà còn nâng cao năng lực nội tại, tính tự chủ, cải thiện rõ nét các yếu tố nền tảng cho tăng trưởng nhanh và bền vững của đất nước trong tương lai”, Bộ trưởng chỉ rõ.

Bộ trưởng khẳng định, những kết quả của nền kinh tế cũng phản ánh sự đóng góp quan trọng của Ngành Kế hoạch, Đầu tư và Thống kê. Những thành tựu ngày hôm nay của Ngành và Bộ Kế hoạch và Đầu tư là kết quả của quá trình kiên trì trong đổi mới, đột phá trong tư duy, cách nghĩ, cách làm và kiên định đến cùng đối với những tham mưu của mình.

Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần thẳng thắn nhìn nhận những mặt còn tồn tại, hạn chế của mình, đó là: (1) một số công việc triển khai còn chậm; (2) trong một số thời điểm vẫn chưa phối hợp tốt với các bộ, ngành, địa phương; (3) vẫn còn tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”, kỷ luật, kỷ cương có lúc, có nơi còn chưa nghiêm, một số cá nhân còn đùn đẩy, né tránh, chưa làm tròn trách nhiệm, thiếu khát vọng cống hiến…

Đây là những vấn đề mà chúng ta cần phải nghiêm túc rút kinh nghiệm, nỗ lực khắc phục để phát huy tốt hơn vị trí, vai trò của ngành Kế hoạch, Đầu tư và Thống kê, xứng đáng với sự tin tưởng giao phó nhiều trọng trách quan trọng của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Đảng bộ các địa phương.

10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu trọng tâm trong 6 tháng cuối năm 2024

Bộ trưởng nhấn mạnh 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu trọng tâm của toàn Ngành cần thực hiện trong 6 tháng cuối năm 2024.

Một là, nêu cao hơn nữa tinh thần quyết tâm cải cách, cụ thể hóa tầm nhìn chiến lược, tư duy phát triển mới thành các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ, giải pháp đột phá, phù hợp với bối cảnh, tình hình mới.

Theo Bộ trưởng, đây là yếu tố căn bản, gốc rễ để củng cố và khơi thông nội lực, tranh thủ ngoại lực, giúp chúng ta có thể đi nhanh hơn và bền vững hơn, đạt được các mục tiêu Đại hội Đảng đề ra đến năm 2030, là nước….

Do vậy, toàn Ngành phải nỗ lực đổi mới hơn nữa, trí tuệ, bản lĩnh và làm tốt hơn nữa để tham mưu, đề xuất, cụ thể hóa trong các kế hoạch, định hướng phát triển kinh tế – xã hội, đầu tư công… của cả nước và các ngành, lĩnh vực và địa phương trong năm 2025 và giai đoạn 2026-2030.

Đồng thời, tham mưu phân công nhiệm vụ có trọng tâm, trọng điểm, rõ người, rõ việc, rõ thời gian, kết quả để tổ chức triển khai thực hiện đạt kết quả cao nhất các nhiệm vụ, giải pháp đặt ra.

Hai là, cần xác định lấy cải cách thể chế làm khâu đột phá, động lực cho phát triển; tổ chức thực hiện hiệu quả các quy định mới được ban hành; chủ động tham mưu, đề xuất sửa đổi các quy định còn vướng mắc, bất cập và đẩy mạnh phân cấp, phân quyền.

Phối hợp chặt chẽ với Bộ Tư pháp, các bộ, cơ quan rà soát các vướng mắc pháp lý ở tầm luật và dưới luật, kiến nghị Ban chỉ đạo do Thủ tướng Chính phủ làm Trưởng ban để xem xét, tháo gỡ.

Tổng kết việc thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù cho các địa phương, các cơ chế đối với công trình giao thông đường bộ, tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp, dự án tại một số địa phương… để nghiên cứu mở rộng các chính sách này cho các địa phương khác.

Bảo đảm tiến độ, chất lượng sửa đổi Luật Đầu tư công, sửa đổi quy định về quản lý ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài, sửa đổi Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, xây dựng luật về khu kinh tế, khu công nghiệp theo hướng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, phát huy tối đa nguồn lực, sự chủ động của các bộ, ngành, địa phương.

Ba là, đồng hành cùng doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh, xác định khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp cũng là khó khăn, vướng mắc của mình để tham mưu, đề xuất xử lý, tháo gỡ.

Rà soát, sửa đổi ngay các quy định, thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật… không phù hợp với thực tế, không cần thiết cho quản lý nhà nước, đang gây khó khăn, phiền hà cho doanh nghiệp. Đẩy nhanh việc tháo gỡ, giải quyết, xử lý các dự án, đất đai tồn đọng để giải phóng nguồn lực cho phát triển.

Hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực, ứng dụng công nghệ mới, sử dụng năng lượng sạch, chuyển đổi mô hình sản xuất… để đáp ứng tiêu chuẩn mới của các thị trường xuất khẩu, nâng cao sức cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu nước ta.

Tập trung xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển doanh nghiệp dân tộc, doanh nghiệp quy mô lớn nhằm phát huy vai trò tiên phong trong một số ngành, lĩnh vực quan trọng, có lợi thế cạnh tranh và khả năng dẫn dắt quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ. Hiện Bộ đang chủ trì xây dựng Đề án theo tinh thần Nghị quyết 41…

Bốn là, tập trung đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, phấn đấu giải ngân vốn đầu tư công năm 2024 đạt trên 95% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao; tạo điều kiện, môi trường để thu hút đầu tư tư nhân, đầu tư FDI.

Bộ trưởng đề nghị, Bộ và toàn ngành Kế hoạch, Đầu tư và Thống kê cần tiếp tục tập trung tham mưu chỉ đạo, đôn đốc và hướng dẫn các bộ, ngành, địa phương tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, kiên quyết điều chuyển vốn từ các dự án chậm tiến độ sang các dự án có khả năng thực hiện.

Phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương xây dựng kế hoạch đầu tư công năm 2025, giai đoạn 2026-2030 gắn với các Nghị quyết của Bộ Chính trị, quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch các địa phương, kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội.

Toàn cảnh hội nghị. Ảnh: MPI

Năm là, tiếp tục đổi mới tư duy, phát huy cách tiếp cận mới theo Luật Quy hoạch để tổ thực hiện hiệu quả các quy hoạch đã ban hành và sớm đưa quy hoạch vào cuộc sống.

Cần tập trung xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt kế hoạch thực hiện quy hoạch, xác định rõ các nội dung trọng tâm, tiến độ và nguồn lực thực hiện các chương trình, dự án trong quy hoạch, bảo đảm tính linh hoạt, sát thực tế nhưng cũng không được tùy tiện thay đổi; phải quản lý và giữ được quy hoạch.

Sáu là, tăng cường hoạt động của các Hội đồng điều phối vùng để triển khai các quy hoạch vùng, thúc đẩy liên kết vùng, giải quyết các vấn đề có tính vùng và tạo ra các động lực và cực tăng trưởng mới cho cả nước.

Bảy là, nâng cao năng lực phân tích, dự báo và thống kê, đáp ứng tốt hơn nữa yêu cầu về tính kịp thời, chính xác, khách quan, đầy đủ và chất lượng công tác tham mưu, điều hành kinh tế vĩ mô. Mục tiêu nhất quán là ưu tiên, thúc đẩy mạnh mẽ tăng trưởng gắn với củng cố, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Tám là, tập trung nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện Đề án Trung tâm tài chính khu vực và quốc tế tại Việt Nam; Nghị định về thành lập, quản lý và sử dụng Quỹ hỗ trợ đầu tư.

Tăng cường hợp tác, tổ chức đối thoại kinh tế với các đối tác chiến lược toàn diện, đối tác chiến lược để thu hút các tập đoàn đa quốc gia, nhà đầu tư chiến lược trong các lĩnh vực như chíp, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo…

Chín là, phát huy tối đa hiệu quả của Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia, cả các trung tâm ở các vùng, địa phương, nhằm thúc đẩy xây dựng, phát triển hệ sinh thái cho đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo trong nước; hỗ trợ chuyển đổi số cho doanh nghiệp trong nước.

Hoàn thiện và triển khai hiệu quả Đề án Phát triển nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050.

Mười là, thúc đẩy mạnh mẽ chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng; xây dựng, hoàn thiện hệ thống ngành kinh tế xanh, quy định về chuyển đổi xanh, cơ chế thử nghiệm phát triển kinh tế tuần hoàn.

Nghiên cứu các gói chính sách với quy mô đủ lớn, phù hợp, khả thi để hỗ trợ doanh nghiệp và thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới như chíp, bán dẫn, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh…

Mục tiêu chiến lược là xanh hóa nền kinh tế theo hướng “bắt kịp, tiến cùng và vượt lên”, tạo vị thế dẫn đầu cho nước ta trong các xu thế mới về chuyển đổi số, chuyển đổi xanh…, đặc biệt trong bối cảnh nhiều nước đã ban hành các gói chính sách quy mô lớn để thúc đẩy các ngành, lĩnh vực này.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nêu rõ, khối lượng công việc những tháng cuối năm là rất lớn, thách thức và yêu cầu đặt ra là rất cao. Càng trong khó khăn lại càng cần hơn nữa sự bản lĩnh, trí tuệ, đột phá, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung của đất nước và toàn Ngành trong việc phấn đấu thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội đã đặt ra.

Do đó, Bộ trưởng yêu cầu toàn Ngành phải phát huy hơn nữa truyền thống vẻ vang, giữ vững ngọn cờ cải cách, không ngừng đổi mới tư duy, cách nghĩ, cách làm, học cách làm hay, bài học tốt; thường xuyên trau dồi kiến thức pháp luật, tư duy phát triển, nâng cao kiến thức, kỹ năng, chuyên môn nghiệp vụ.

“Khi đã thông về chủ trương, đường lối, vững về pháp luật, với một tâm sáng và một trái tim lửa, cùng khát vọng vươn lên, chúng ta hoàn toàn tin tưởng, tự tin để hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, vì lợi ích của quốc gia, dân tộc, vì sự phát triển, thịnh vượng của đất nước”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh./.