Theo Hiệp hội Các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan, giá gạo 5% tấm của nước này – được coi là mức giá chuẩn ở khu vực châu Á – đã tăng 15% trong 4 tháng qua, lên 535 USD/tấn. Đây là mức cao nhất kể từ tháng 3/2022. Trong khi đó, giá gạo đồ 5% tấm của Ấn Độ gần đây tăng lên mức cao mới trong 5 năm, 412-420 đô la /tấn.

Giá gạo có thể tăng thêm 20% hơn nếu sản lượng giảm mạnh do hiện tượng El Nino ảnh hưởng đến các vụ mùa lúa gạo thứ hai ở hầu hết các nước châu Á.

Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) cho biết hiện tượng El Nino đã phát triển tại vùng nhiệt đới Thái Bình Dương lần đầu tiên sau 7 năm, gây khô hạn tại Đông Nam Á. Tuần trước, thế giới cũng ghi nhận tuần nóng nhất lịch sử.

Các đơn hàng nhập khẩu gạo lớn từ Indonesia và Philippines đã đẩy thị trường lên cao – Ảnh: Getty Images

Dù mưa đã xoa dịu phần nào nỗi lo mất mùa tại Ấn Độ, quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, thời tiết khô nóng lại đang đe dọa Thái Lan, nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai. Quốc gia này đang phải đối mặt với tình trạng khô hạn diện rộng. Chính phủ Thái Lan đã đề nghị nông dân chỉ trồng một mùa vụ năm nay.

Chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan Chookiat Ophaswongse cho biết do El Nino, các tác động của thời tiết khô nóng sẽ bắt đầu rõ rệt trong tháng 9 và tháng 10 tới. Điều này đồng nghĩa hoạt động mua tích trữ sẽ tiếp diễn khi hiện tượng cực đoan này được dự báo kéo dài sang năm sau.

Các nhà nhập khẩu đã bắt đầu tăng tốc tích trữ. Việt Nam dự báo xuất khẩu gạo năm nay lên cao nhất một thập kỷ. Lượng xuất khẩu sang Philippines, Trung Quốc và Indonesia đang tăng vọt.

Nhà sáng lập Jeremy Zwinger kiêm CEO hãng nghiên cứu The Rice Trader nhận định các đơn hàng lớn từ Indonesia và Philippines đã đẩy thị trường lên cao. Dù vậy, ông cho biết nguồn cung gạo toàn cầu hiện vẫn dồi dào.

Theo Cục Khí tượng Trung Quốc, trong vài ngày tới, nắng nóng được dự báo sẽ còn tiếp diễn tại nhiều khu vực ở phía Nam Trung Quốc với nhiệt độ có thể tăng lên tới 40 độ C tại nhiều nơi ở Hồ Nam và Giang Tây, hai tỉnh trồng gạo hàng đầu của nước này. Cơ quan này cũng cảnh báo “rủi ro cao” là nắng nóng sẽ khiến lúa tại những nơi này chín sớm.

Giá gạo thế giới được dự báo sẽ còn tăng thêm nữa trong bối cảnh hiện tượng El Nino đang đe dọa mùa màng tại các nước sản xuất lúa gạo hàng đầu thế giới.

El Ninõ dự kiến gây ra thời tiết khô hạn từ giữa năm 2023 đến giữa năm 2024, khiến cây lúa bị căng thẳng nhiệt, ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và cuối cùng là năng suất.

Báo cáo nhận định hiện tượng El Ninõ sẽ “rất mạnh” vào cuối năm. Trong thời gian này, El Ninõ thường dẫn đến thời tiết ấm hơn ở Thái Lan, Myanmar, Lào và miền bắc Việt Nam, và thời tiết khô hơn ở Indonesia, Philippines, miền nam Việt Nam, Campuchia và Malaysia. Do vậy, các vụ lúa đông xuân ở các khu vực trồng lúa của Đông Nam Á sẽ bị ảnh hưởng lớn nhất.

Một số chuyên gia nhận định, giá gạo tại châu Á sẽ chỉ hạ nhiệt ít nhất từ quý IV năm nay hoặc đầu năm tới khi tình hình thời tiết được cải thiện.

Thiên Bảo (T/h)