Tại Hội nghị giao ban công tác quý I và triển khai nhiệm vụ trọng tâm quý II/2025 của Bộ Xây dựng chiều nay (9/4), ông Lê Đỗ Mười, Cục trưởng Cục Hàng hải và Đường thuỷ Việt Nam đã có những dự báo về tác động đến hoạt động hàng hải sau khi Hoa Kỳ áp thuế 46% đối với hàng hoá xuất nhập khẩu của Việt Nam.

Hãng tàu có thể cắt, giảm, gộp chuyến để tăng hiệu quả khai thác

Theo ông Mười, hiện nay, hệ thống cảng biển Việt Nam có 2 khu vực cảng biển nước sâu đón tàu trực tiếp từ Việt Nam đi Châu Mỹ (Hoa Kỳ) là Lạch Huyện (Hải Phòng) và Cái Mép – Thị Vải (Bà Rịa – Vũng Tàu). Tổng số 31 chuyến/tuần.

Trong đó, tại khu vực Hải Phòng, theo báo cáo của doanh nghiệp cảng, sản lượng hàng hoá vận chuyển trên các tuyến tàu đi thẳng đến Hoa Kỳ, chiếm hơn 50% tổng sản lượng hàng hoá thông qua cảng. Khu vực Lạch Huyện đang thực hiện 7 tuyến/tuần (5 tuyến đi bờ tây và 2 tuyến đi bờ đông). Các mặt hàng xuất nhập khẩu chủ yếu là điện tử, may mặc, giày da.

Thống kê năm 2024, hàng hoá container thông qua tại khu bến Lạch Huyện đạt 1,6 triệu Teus, tăng 26% so với cùng kỳ, bằng gần 22% khối lượng hàng hoá container thông qua cảng tại khu vực cảng biển Hải Phòng, trong đó hàng hoá đi Hoa Kỳ đạt khoảng 0,9 triệu TEUs. Tính riêng 3 tháng đầu năm 2025, sản lượng container thông qua Lạch Huyện đạt hơn 400.000 TEUs, tăng 3% so với năm 2024, trong đó hàng hoá đi Hoa Kỳ đạt khoảng 222.000 TEUs.

Tại khu vực Cái Mép – Thị Vải hiện có 5 bến cảng đang khai thác 24 tuyến vận tải đi thẳng thị trường Hoa Kỳ, gồm: Cảng quốc tế Tân cảng Cái Mép (TCIT) có 8 tuyến, cảng Tân cảng Cái Mép Thị Vải (TCTT) có 4 tuyến; Cảng Cái Mép Gemalink có 7 tuyển; cảng Quốc tế Cái Mép(CMIT) có 3 tuyến; Cảng Quốc tế Cảng Sài Gòn-SSA có 2 tuyến.

Khối lượng hàng hoá xuất nhập khẩu đi Hoa Kỳ chiếm khoảng 50 – 55% tổng khối lượng hàng hoá container thông qua khu vực cảng Cái Mép.

Thống kê năm 2024, khối lượng hàng hoá đi Hoa Kỳ qua cảng Cái Mép đạt khoảng xấp xỉ 4 triệu TEUs. Trong 3 tháng đầu năm nay, khối lượng hàng hoá đi Hoa Kỳ đạt khoảng 1 triệu TEUs.

“Như vậy, khi chính sách thuế của Hoa Kỳ đối với hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam có hiệu lực, dự kiến, sản lượng hàng hoá xuất nhập khẩu đi Hoa Kỳ sẽ bị giảm trong thời gian ngắn hạn. Điều này cũng sẽ làm sản lượng hàng hoá vận tải toàn cầu giảm khi hãng tàu có thể cắt, giảm, gộp tuyến để tối ưu hiệu quả khai thác”, lãnh đạo Cục Hàng hải và Đường thuỷ nhận định.

Có kế hoạch ứng phó khi lượng container hàng tồn đọng

Ứng phó với các nguy cơ có thể xảy ra, Cục trưởng Lê Đỗ Mười cho biết, Cục Hàng hải và Đường thuỷ Việt Nam đã làm việc với các doanh nghiệp khai thác cảng có tuyến dịch vụ xuất khẩu hàng đi Mỹ tạo điều kiện thuận lợi cho chủ hàng, hãng tàu, ưu tiên bốc xếp các lô hàng xuất khẩu sang Mỹ xuống tàu trước 00h01 ngày 9/4/2025 (giờ Hoa Kỳ) theo yêu cầu của khách hàng. Mục tiêu để nhằm giảm tác động tiêu cực đối với chi phí xuất khẩu và lợi nhuận của các doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp khai thác cảng cũng được đề nghị cần theo dõi chặt chẽ lượng hàng container đến cảng và có kế hoạch ứng phó với khả năng tăng lượng hàng container tồn đọng tại cảng có thể xảy ra sau khi chính sách áp thuế của Hoa Kỳ được áp dụng.

Nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu hàng hoá đi Mỹ giảm chí phí, Cục Hàng hải cũng kiến nghị Bộ Xây dựng có ý kiến với UBND tỉnh, thành phố xem xét, có chính sách ưu đãi về phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển đối với hàng hoá đi Hoa Kỳ để giúp doanh nghiệp xuất khẩu vượt qua khó khăn trong giai đoạn trước mắt. 

Phan Trang