Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển, kiêm nhiệm các nước Bắc Âu cho biết Uỷ ban Hợp tác về phát triển bền vững khu vực Bắc Âu đã họp và nhất trí đưa ra một nguyên tắc, tiêu chuẩn chung quy định trách nhiệm của nhà sản xuất đối với hàng dệt may. Mục tiêu chính của việc đưa ra các quy định là nhằm giảm khối lượng lớn quần áo và hàng dệt may được tiêu thụ ở khu vực Bắc Âu.
 
Tổ chức này cho rằng ngành thời trang và dệt may là một trong những ngành gây ô nhiễm nhất thế giới, khi chiếm từ 8-10% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu và những người sống tại Bắc Âu tiêu thụ hàng dệt may nhiều hơn mức trung bình của thế giới. Sự tăng trưởng nhanh chóng của ngành dệt may chủ yếu dựa vào sợi tổng hợp, loại sợi này chiếm chưa đến 20% sản lượng sợi toàn cầu cách đây 20 năm nhưng hiện nay chiếm 62%.

Thông qua đề xuất này, Uỷ ban Hợp tác về phát triển bền vững khu vực Bắc Âu đang hướng tới việc thiết lập các điều kiện tốt hơn cho chất lượng dệt may bền vững, như len và da được sản xuất ở khu vực Bắc Âu, đồng thời giảm việc sử dụng các loại sợi làm từ nhựa nhẹ như ni-lông, polyester và acrylic.
 
Bên cạnh đó, các nước Bắc Âu cũng mong muốn thúc đẩy ngành dệt may theo hướng bền vững hơn, mang lại sự cạnh tranh công bằng, giải quyết các vấn đề liên quan đến chất thải dệt may được xuất khẩu sang các nước có thu nhập thấp ngoài EU để chôn lấp.
 
Theo Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển, kiêm nhiệm các nước Bắc Âu, trong 5 tháng đầu năm 2024, thương mại hai chiều giữa Việt Nam và các nước Thụy Điển, Đan Mạch, Na Uy đạt 1,08 tỷ USD, trong đó xuất khẩu Việt Nam đạt 650,36 triệu USD, tăng 3,76% và nhập khẩu đạt 430,91 triệu USD, tăng 8,37% so với cùng kỳ năm 2023. Về đầu tư, các nước Bắc Âu hiện có 337 dự án đầu tư tại Việt Nam với tổng số vốn khoảng 2,91 tỷ USD.
 
Dù kim ngạch xuất nhập khẩu tăng trưởng, song Thương vụ Việt Nam tại thị trường này cho biết, nhiều chính sách mới có ảnh hưởng đến thương mại với Việt Nam. Cụ thể, các nước Bắc Âu thường có chính sách để đạt các mục tiêu của EU sớm hơn so với các nước khác. Trong số đó, nguyên tắc, tiêu chuẩn chung quy định trách nhiệm của nhà sản xuất đối với hàng dệt may của các nước Bắc Âu cần được các doanh nghiệp lưu ý.
 
Theo bà Nguyễn Thị Hoàng Thúy, Tham tán Thương mại tại Thụy Điển, kiêm nhiệm các nước Bắc Âu, những chính sách mở rộng của các nước Bắc Âu cho thấy, các nước này luôn đi đầu trong vấn đề biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường.
 
Tất cả các nước Bắc Âu đều nêu cao quan điểm phải có trách nhiệm hơn nữa để giảm tác động của biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường. Điển hình, Thuỵ Điển đã quyết định tăng gấp đôi viện trợ khí hậu lên 15 tỷ SEK (tương đương khoảng 1,54 tỷ USD) vào năm 2025; Đan Mạch cũng đang thúc đẩy đầu tư xanh; Na Uy sẽ hỗ trợ 14 tỷ NOK (tương đương 1,49 tỷ USD) cho các nước đang phát triển vào năm 2026 để hỗ trợ biến đổi khí hậu và tăng cường công nghệ xanh, chuyển đổi sang các giải pháp tái tạo, tuần hoàn và bền vững.
 
Đặc biệt, bà Thuý cho biết những động thái chính sách này của Bắc Âu đã ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng người dân nơi đây. Người tiêu dùng Bắc Âu ngày càng có xu hướng thiên về thiên nhiên, tiêu dùng các sản phẩm thân thiện với môi trường, có thể tái chế, tái sử dụng. Hiện đã có một số doanh nghiệp các nước chuyển hướng tiếp thị các sản phẩm bền vững tại Bắc Âu như “thời trang chậm”, ngược với “thời trang nhanh”. “Thời trang nhanh” là các sản phẩm nhanh lỗi mốt, chỉ mặc trong một mùa, gây lãng phí, sử dụng nhiều tài nguyên…Bên cạnh đó, doanh nghiệp các nước xuất khẩu sang Bắc Âu sử dụng nhiều công nghệ trong quá trình sản xuất như tự động hóa sản xuất, thiết kế 3D, số hóa cho các công việc hậu cần, phòng trưng bày và sàn diễn ảo, đánh giá, đo lường tác động đối với môi trường…
 
Để chủ động ứng phó với các chính sách này, bà Thuý khuyến nghị doanh nghiệp dệt may Việt Nam cần điều chỉnh quy trình sản xuất và đầu tư vào công nghệ mới để duy trì tính cạnh tranh. Đồng thời, các doanh nghiệp cần cân nhắc áp dụng các biện pháp bền vững và thân thiện với môi trường hơn, như giảm phát thải khí nhà kính, tăng hiệu quả sử dụng năng lượng và sử dụng vật liệu tái chế. Chuyển đổi từ mô hình sản xuất và xuất khẩu chỉ tập trung vào sản lượng sang mô hình sản xuất hiện đại, chú trọng tới yếu tố môi trường và phát triển bền vững. Chú trọng việc chuyển đổi số và áp dụng các công nghệ mới trong hoạt động sản xuất. Ngoài ra, ngành dệt may Việt Nam cần đầu tư vào nghiên cứu và phát triển để tạo ra các công nghệ, sản phẩm mới đáp ứng các tiêu chuẩn bền vững của thị trường nhập khẩu đặt ra.

Quang Chiến (VITIC) tổng hợp