Khoản 7 Điều 2 Nghị định 84/2019/NĐ-CP có hiệu lực 01/01/2020 quy định như sau: Phân bón không bảo đảm chất lượng là phân bón có chỉ tiêu chất lượng, yếu tố hạn chế không phù hợp quyết định công nhận phân bón lưu hành tại Việt Nam hoặc quy chuẩn kỹ thuật quốc gia.

Liên quan đến vấn đề này, mới đây Đoàn kiểm tra Đội Quản lý Thị trường (QLTT) số 3 (Cục QLTT Vĩnh Long) đã phát hiện tại một đại lý vật tư nông nghiệp trên địa bàn đang quản lý kinh doanh phân bón kém chất lượng, có hàm lượng không đạt theo quy chuẩn kỹ thuật tương ứng.

 Đội QLTT số 3 tiến hành lấy mẫu phân bón của hộ kinh doanh đại lý vật tư nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long 

Theo đó, Đoàn tiến hành kiểm tra hộ kinh doanh đại lý vật tư nông nghiệp K.T do ông H.V.T làm chủ (xã Tích Thiện, huyện Trà Ôn). Tại đây, Đoàn lấy 01 mẫu phân bón hỗn hợp NPK, HT – NPK: 20-20-15 (xuất xứ Trung Quốc) để gửi thử nghiệm các chỉ tiêu chất lượng đã công bố.

Lô hàng lấy mẫu có số lượng 200 bao (loại 25kg/bao), ngày sản xuất: 11/4/2022, hạn sử dụng: 03 năm, giá bán niêm yết tại hộ kinh doanh 440.000 đồng/bao, tổng trị giá hàng hóa vi phạm là 88 triệu đồng.

Căn cứ kết quả thử nghiệm mẫu của Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng 3 đối chiếu với quy định tại Thông tư 09/2019/TT-BNNPTNT ngày 27/8/2019 của Bộ NN&PTNT ban hành kèm theo QCVN 01-189:2019/BNNPTNT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng phân bón thì mẫu phân bón nêu trên có chất lượng không phù hợp quy chuẩn kỹ thuật tương ứng (hàm lượng lân hữu hiệu chỉ đạt 79%).

 Đội QLTT số 3 đang kiểm tra hàng hoá phân bón tại đại lý vật tư nông nghiệp K.T 

Qua kết quả thẩm tra, xác minh lô hàng phân bón nêu trên từ thời điểm nhập về cửa hàng đến khi có kết quả thử nghiệm mẫu thì chưa tiêu thụ, vẫn còn nguyên 200 bao. 

Đội QLTT số 3 tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính, trình Cục trưởng Cục QLTT tỉnh Vĩnh Long ban hành Quyết định xử phạt theo thẩm quyền.

Đến ngày 04/5/2023, Cục trưởng Cục QLTT tỉnh Vĩnh Long ký Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với ông H.V.T – chủ Hộ kinh doanh K.T số tiền 30 triệu đồng do có hành vi lưu thông trên thị trường hàng hóa có chất lượng không phù hợp quy chuẩn kỹ thuật tương ứng, trị giá hàng hóa chưa tiêu thụ là 88 triệu đồng. Đồng thời, áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả buộc thu hồi và tái chế, thay đổi mục đích sử dụng đối với hàng hóa vi phạm.

Về cách nhận biết phân bón giả, phân bón kém chất lượng, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đưa ra một số hướng dẫn cụ thể. Theo nhận định của ngành nông nghiệp, hiện nay, việc nhận biết phân bón giả, kém chất lượng thông qua bao bì hoặc hình dạng, màu sắc sản phẩm là rất khó, bởi số lượng phân bón thành phẩm lưu thông ngoài thị trường rất lớn và có nhiều dạng, màu sắc, công thức khác nhau. 

Tuy nhiên, không phải là không có cách “trị”. Bên cạnh chế tài về công tác quản lý Nhà nước, Sở cũng đưa ra một số khuyến cáo để nông dân tránh mua phải phân bón giả, như: Không nên ham rẻ, ham khuyến mại – bởi giá rẻ mà có khuyến mại lớn, kéo dài liên tục thì nhà nông nên “suy nghĩ” chỉ có thể là phân giả hoặc phân kém chất lượng, giá thành cực thấp thì “nhà sản xuất” mới có lãi (!). Không nên mua phân vón cục, đóng rắn hoặc chảy nước vì đã bị biến đổi chất lượng mà nên chọn mua phân bón, vật tư nông nghiệp của doanh nghiệp lớn, uy tín và có “bề dày lịch sử” trong sản xuất, kinh doanh. 

Về phía người sử dụng, Sở khuyến cáo nông dân khi mua sử dụng nên ghi chép lại thông tin trên bao bì phân bón, thậm chí giữ lại mẫu bao bì và phân bón để làm “vật chứng” khi có sự cố xảy ra. Trong trường hợp cần thiết nên chủ động liên hệ trực tiếp với doanh nghiệp sản xuất hoặc đại lý phân phối theo số điện thoại trên bao bì, thông báo tình trạng đang gặp phải để được giải đáp hoặc tư vấn. Nếu không liên hệ được với địa chỉ nhà sản xuất in trên bao bì sản phẩm hay không được giải đáp rõ ràng, người dân có thể báo lại cho các cơ quan chức năng trong khu vực mua sản phẩm như Cục QLTT, Thanh tra nông nghiệp… 

Thiết nghĩ, từ các giải pháp trên, nếu sự quản lý, giám sát và xử lý của cơ quan chức năng được thực hiện quyết liệt, cộng với sự tự tìm tòi, nhận biết để nông dân trở thành “người tiêu dùng thông minh” thì tình trạng phân bón giả, kém chất lượng tin rằng sẽ khó có đất sống…

Kim Thoa