Dâu tây giá rẻ, không rõ nguồn gốc “gắn mác” nông sản Việt Nam

Dâu tây vốn được xem là loại quả xa xỉ chỉ bày bán tại các siêu thị, cửa hàng hoa quả nhập khẩu với giá lên tới cả nửa triệu đồng/kg. Nhưng năm nay, dâu tây đang được bày bán la liệt, nhuộm đỏ cả các sạp hàng hoa quả trong chợ dân sinh, vỉa hè, lẫn chợ online với giá rẻ chỉ từ 50.000 – hơn 100.000 đồng/kg. Phần lớn được người bán giới thiệu là hàng nhập từ Đà Lạt, Mộc Châu.

Trên tuyến đường Tố Hữu (Thanh Xuân) có đến gần chục xe bán tải, xe thồ căng biển “Xả hàng dâu tây”. Dâu tây được người bán giới thiệu nhập từ Mộc Châu. Để thuận tiện cho người mua, dâu tây được xếp vào các hộp 0,5kg – 1kg và chia làm 4 loại, cụ thể: Dâu size bi nhỏ có giá 65.000 đồng/kg; dâu nhỡ có giá 90.000 đồng/kg; dâu to có giá 120.000 đồng/kg; dâu VIP có giá 140.000 đồng/kg.

Sự thật về dâu tây giá rẻ

Theo chia sẻ của ông Hà Như Huệ – giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Sơn La – cho biết dâu tây Sơn La đang vào vụ thu hoạch rộ. Giá bán bình quân ở Sơn La loại bình thường khoảng 150.000 đồng/kg, loại cao cấp 250.000 đồng/kg. Còn loại dâu tây thải hoặc dâu tây do các hộ nhỏ, lẻ sản xuất kém chất lượng, mẫu mã kém thì bán với giá 50.000 – 70.000 đồng/kg, tuy nhiên số lượng không nhiều. Ông Huệ cho biết hiện mỗi ngày toàn tỉnh xuất bán khoảng 50 – 100 tấn, tùy theo nhu cầu của khách hàng. Đến nay, toàn tỉnh đã thu hoạch và bán được khoảng 2.100 tấn.

Dâu tây Sơn La được bán đi khắp các tỉnh phía Bắc, trong đó có Hà Nội. Hình thức cung cấp chủ yếu thông qua các tuyến xe khách.

Khi có đơn hàng thì các hợp tác xã, hộ kinh doanh sẽ đóng hộp, đóng thùng gửi xe khách vận chuyển tới các hệ thống, đơn vị phân phối ở các tỉnh. Các hợp tác xã trồng dâu tây ở Sơn La đều sản xuất theo các quy trình VietGap, GlobalGap thì có thể truy xuất được nguồn gốc.

Tuy nhiên, còn một số hộ sản xuất nhỏ lẻ thì không thể cấp được mã truy xuất nguồn gốc nên khi bán ra thị trường mà chưa có nhãn mác, truy xuất nguồn gốc, giá sẽ thấp hơn dâu tây có mã truy xuất nguồn gốc.

“Tỉnh Sơn La đã và đang khuyến cáo người sản xuất phải có truy xuất nguồn gốc để bảo vệ thương hiệu dâu tây Sơn La” – ông Huệ nói.
Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Sơn La cũng khuyến cáo người dân nên chọn mua dâu tây có nhãn mác đầy đủ, không nên mua dâu tây trôi nổi vì chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm không đảm bảo.

Chị Nguyễn Thị Lan, đại diện Hợp tác xã dâu tây Xuân Quế (ở huyện Mai Sơn, Sơn La), cho biết hiện giá bán dâu tây của hợp tác xã vẫn ổn định. Dâu tây thu hoạch đến đâu hết đến đấy, ngày nào cũng thiếu hàng. “Hiện nay loại VIP, hợp tác xã đang bán 130.000 đồng/hộp 500g, loại to 100.000 đồng/hộp, hàng nhỡ và hàng bi 70.000 đồng/hộp. Việc dâu tây ‘loạn’ giá những ngày qua là một số nhà vườn bán dâu tây không có tem truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Còn hợp tác xã có tem truy xuất nguồn gốc rõ ràng, có dự kiến sản lượng nên giá không bị ảnh hưởng” – chị Lan chia sẻ.

Theo chị Lan, năm nay nhiều người dân, nhà vườn trồng tự phát, khi thu hoạch rộ, không có đầu ra ổn định, phải tự rao bán trên mạng xã hội với giá rẻ hơn. Nhiều người liên tưởng rằng dâu tây Sơn La giá rẻ nhưng thực chất không phải như vậy. Rất nhiều sản phẩm dâu tây được quảng cáo với nguồn gốc từ Sơn La rao bán với giá chỉ 40.000 – 50.000 đồng/hộp 500g. Đặc điểm chung của các loại dâu tây này là đựng trong hộp nhựa trong suốt, không bao bì, nhãn mác, không nguồn gốc xuất xứ. Người mua chỉ biết nguồn gốc từ Sơn La thông qua tấm biển quảng cáo hoặc từ lời chào mời của người bán. Việc giá bán dâu tây rẻ, không rõ nguồn gốc cộng với việc Việt Nam vẫn nhập khẩu dâu tây từ Trung Quốc nên nhiều người nghi ngờ dâu tây Sơn La có thể bị trà trộn.

Cẩn trọng với dâu tây giá rẻ đang được bày bán tràn lan

Không chỉ tại chợ dân sinh, rất nhiều cửa hàng trái cây và gánh hàng rong, “chợ dâu tây” trên mạng xã hội cũng sôi động không kém. Gõ từ khóa “dâu tây giá rẻ”, các nền tảng mạng xã hội xuất hiện hàng chục hội nhóm buôn bán sôi nổi, “mức giá hấp dẫn”. Tại đây, dâu tây được rao bán rầm rộ với nhiều kích cỡ khác nhau và giá “rẻ như cho”. Ngoài bán dâu theo hộp, nhiều cơ sở còn bán theo khay, thùng xốp,… Một số tiểu thương thậm chí còn kêu gọi “giải cứu” dâu tây, dấy lên làn sóng tranh cãi dữ dội.

“Xin đừng dùng từ ‘giải cứu’ cho dâu tây ngon chuẩn Mộc Châu. Không ai cần giải cứu một mặt hàng chất lượng tốt. Dùng từ ‘giải cứu’ để bán phá giá, là tự hạ thấp chất lượng dâu tây”, một tiểu thương bức xúc lên tiếng. Thực tế đã có nhiều người tiêu dùng từng phàn nàn họ mua phải dâu tây Trung Quốc dù người bán quảng cáo là dâu tây Đà Lạt, Mộc Châu. Tuy nhiên, giữa 2 loại này có thể phân biệt được dựa vào các chi tiết trên quả. Người tiêu dùng có thể nhận biết được dâu tây Việt Nam và Trung Quốc qua quan sát vẻ ngoài của chúng. Cụ thể, dâu tây Đà Lạt, Mộc Châu có hình dáng quả không đồng đều, kích thước quả vừa phải, không quá to, quả mềm, không nhẵn mịn. Trong khi đó dâu tây Trung Quốc có độ đồng đều hơn, quả cứng, mịn và có kích thước to hơn.

Cách phân biệt dâu tây kém chất lượng bằng mắt thường 

Về màu sắc bên ngoài, dâu tây Đà Lạt, Mộc Châu có màu đỏ không đồng đều, sậm màu ở thân, phần cuống hơi trắng. Còn dâu tây Trung Quốc lại có màu đỏ sậm từ đầu đến cuống, màu đẹp đều toàn bộ quả nên thấy rất bắt mắt. Khi cắt ra, phần bên trong quả dâu tây Đà Lạt, Mộc Châu có màu đỏ nhạt xen màu trắng. Tuy nhiên dâu tây Trung Quốc chỉ có màu đỏ đậm và không có màu trắng. Khi ăn dâu tây Việt Nam, có vị ngọt chua thanh và có mùi thơm đặc trưng. Còn đối với dâu tây Trung Quốc sẽ bị bở và không ngửi thấy mùi thơm.

“Một số đầu mối thường quảng cáo dâu Sơn La hay dâu Hàn Quốc, nhưng người mua cần để ý một số chi tiết để tránh nhầm lẫn. Cụ thể, dâu Sơn La thường có màu đỏ tươi, quả dâu thường to ở phần gần cuống và thon dần về chóp. Trong khi đó, dâu Trung Quốc có hình dáng thon dài, có màu đỏ sậm từ đầu đến cuống, sờ vào sẽ có độ cứng, mịn, khi bổ ra sẽ thấy nhiều phần trắng, ruột xốp và ăn vị ngọt đậm, mùi hắc không giống như dâu Sơn La,” một tiểu thương bán dâu tây Sơn La chia sẻ. Để đảm bảo an toàn, người tiêu dùng không nên ham mua hàng rẻ không rõ nguồn gốc xuất xứ, nên mua hàng ở những cửa hàng uy tín.

Khánh Mai (t/h)